Zwolnienie podmiotowe z VAT a przedmiotowe – jakie są różnice?
2025-08-04
Startujesz z własną działalnością? Rejestracja do VAT to często jeden z pierwszych kroków – ale nie zawsze obowiązkowy. Jakie warunki musisz spełnić, żeby skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT? Czym różni się od zwolnienia przedmiotowego? Wyjaśniamy!
Zwolnienie podmiotowe z VAT – kto może z niego skorzystać?
Firma z VAT-em czy bez? To dylemat wielu początkujących przedsiębiorców, którzy często czują się zagubieni w gąszczu przepisów podatkowych. Zacznijmy od najważniejszych faktów – jako właściciel firmy możesz należeć do grupy czynnych podatników VAT lub podatników zwolnionych z VAT. W drugim przypadku możesz korzystać ze zwolnienia podmiotowego lub przedmiotowego.
To, czy przysługuje ci podmiotowe zwolnienie z VAT, zależy od wysokości osiągniętych przez firmę obrotów. Pod uwagę bierze się wartość sprzedaży z poprzedniego roku podatkowego, a dla firm rozpoczynających działalność – przewidywaną wartość sprzedaży do końca roku.
Zwolnienie podmiotowe z VAT reguluje art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT. Jaki limit obrotów obowiązuje przedsiębiorców? Ze zwolnienia podmiotowego z VAT może skorzystać podatnik, który w poprzednim oraz bieżącym roku podatkowym osiągnął sprzedaż poniżej kwoty 200 tys. zł. Dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność limit kwoty przychodów jest liczony proporcjonalnie do liczby dni prowadzonej działalności w pierwszy roku.
Od 01.01.2026 limit osiąganych przychodów zmieni się na 240 tys. zł.
Do limitu nie wlicza się kwoty podatku, a także:
- wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość,
- sprzedaży na odległość towarów importowanych,
- odpłatnej dostawy towarów i świadczenia usług zwolnionych przedmiotowo z VAT (nie dotyczy np. transakcji związanych z nieruchomościami czy usług ubezpieczeniowych),
- odpłatnej dostawy towarów, które są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Zwolnienie podmiotowe z VAT art. 113 – co oznacza w praktyce?
Ustawa o VAT wymienia szereg wyjątków, kiedy zwolnienie podmiotowe z VAT nie obowiązuje. Dotyczy to zarówno sprzedaży towarów, jak i świadczenia usług. Art. 113 ust. 13 wymienia m.in. sprzedaż:
- metali szlachetnych,
- towarów objętych akcyzą,
- nowych środków transportu,
- terenów budowlanych,
- hurtowej i detalicznej części do pojazdów samochodowych i motocykli,
a także sprzedaż przez Internet m.in.:
- kosmetyków,
- wyrobów elektronicznych, komputerów,
- urządzeń elektrycznych.
Ze zwolnienia podmiotowego z VAT nie skorzysta także przedsiębiorca świadczący usługi:
- jubilerskie,
- prawnicze,
- w zakresie doradztwa (oprócz doradztwa rolniczego),
- windykacji długów.
Zanim zarejestrujesz firmę, sprawdź, czy zakres działalności nie znajduje się na liście. W takiej sytuacji powinieneś zarejestrować się jako czynny podatnik VAT, niezależnie od osiągniętego progu obrotów – nawet jeśli nie przekroczysz limitu uprawniającego do zwolnienia.
Przykład:
Pan Karol prowadzi działalność związaną ze sprzedażą internetową elektroniki (słuchawki, baterie do telefonów). Pomimo, że jego obroty nie przekraczają kwoty 200 tys. zł rocznie, to musi być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT i opłacać podatek.
Przedsiębiorca, który do tej pory korzystał ze zwolnienia podmiotowego, podlega rejestracji jako czynny podatnik VAT, od dnia rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług wykluczających ze zwolnienia podmiotowego.
Przykład:
Pani Marzena sprzedaje ubrania przez Internet. W marcu wprowadziła do swojej oferty kosmetyki. W takiej sytuacji musi zarejestrować się jako czynny podatnik VAT, pomimo że nie przekracza limitu obrotu.
Zwolnienie podmiotowe z VAT zgodnie z art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT
W przypadku podmiotowego zwolnienia z VAT limit 200 tys. zł (od 01.01.2026 limit będzie wynosił 240 tys. zł) odnosi się do sprzedaży za zeszły rok oraz osiąganej w ciągu roku. Mało kto otwiera jednak działalność 1 stycznia – większość firm jest zakładana w trakcie roku. W takiej sytuacji ustawowy limit proporcjonalnie się zmniejsza – zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy o VAT.
Przykład:
Pani Katarzyna 2 maja 2025 r. założyła własną firmę. Przysługuje jej podmiotowe zwolnienie z VAT, a limit sprzedaży w jej przypadku wynosi 133 698,63 zł.
Jak to obliczyć?
- Wystarczy liczbę dni pozostałych do końca roku (244) pomnożyć przez kwotę limitu (200 tys. zł), a następnie podzielić przez liczbę dni w roku (365).
- (244 x 200 000 zł)/365 = 133 698,63 zł
Zwolnienie przedmiotowe z VAT – jakich towarów i usług dotyczy?
W przypadku zwolnienia przedmiotowego z VAT liczy się rodzaj działalności, a nie wysokość obrotów firmy. Art. 43 ust. 1 ustawy zawiera zamknięty katalog usług oraz towarów zwolnionych z VAT, m.in.:
- wybrane usługi edukacyjne, np. nauczanie języków obcych,
- usługi w zakresie opieki medycznej, np. lekarza, dentysty, pielęgniarki czy psychologa,
- wybrane usługi pomocy społecznej,
- prywatne nauczanie na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, świadczone przez nauczycieli,
- wybrane usługi kształcenia zawodowego,
- wybrane usługi ubezpieczeniowe,
- wybrane usługi finansowe, np. zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, udzielanie kredytów lub pożyczek, pośrednictwo w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek,
a także wiele innych.
Przykład:
Pan Tomasz jest psychologiem i prowadzi swój prywatny gabinet. W związku z tym, że usługi, które oferuje, są zwolnione z VAT, nie musi rejestrować się jako czynny podatnik VAT. Nie obowiązuje go też limit obrotów. Nawet jeśli przekroczy 200 tys. zł rocznie, nie będzie musiał płacić podatku VAT.
Ważne! W przypadku niektórych usług edukacyjnych i medycznych obowiązują dodatkowe warunki do skorzystania ze zwolnienia (np. status instytucji). Warto to wcześniej sprawdzić.
Zwolnienie z VAT przedmiotowe a podmiotowe – najważniejsze różnice
Oba rodzaje zwolnień różnią się od siebie zakresem oraz podstawą prawną. Podmiotowe zwolnienie z VAT obejmuje dowolne rodzaje działalności gospodarczej (z wyjątkiem określonych w ustawie), a podstawą do zwolnienia jest wysokość przychodów ze sprzedaży usług lub towarów. Z kolei przedmiotowe zwolnienie z VAT może dotyczyć sprzedaży wyłącznie wybranych towarów lub usług – ich zamknięty katalog znajdziemy w ustawie o VAT.
W tabeli zebraliśmy najważniejsze różnice – zwolnienie z VAT przedmiotowe a podmiotowe.
| Kryterium |
Zwolnienie z VAT podmiotowe |
Zwolnienie z VAT przedmiotowe |
| Podstawa prawna |
Art. 113 ustawy o podatku VAT |
Art. 43 ustawy o podatku VAT |
| Podstawa zwolnienia |
Wysokość rocznego obrotu firmy |
Rodzaj wykonywanej działalności |
| Jakie rodzaje działalności obejmuje? |
Dowolne rodzaje, z wyłączeniem wskazanych w ustawie |
Tylko ściśle określone w ustawie (zamknięty katalog) |
| Kogo obejmuje? |
Małe firmy i początkujący przedsiębiorcy |
Dla firm świadczących określone w ustawie rodzaje działalności |
| Limit obrotów |
Obowiązuje, proporcjonalny do okresu prowadzenia działalności |
Nie obowiązuje |
| Utrata prawa do zwolnienia |
Po przekroczeniu limitu obrotów |
Rozpoczęcie sprzedaży towarów lub świadczenia usług niepodlegających zwolnieniu |
Warto dodać, że przepisy nie wykluczają stosowania dwóch rodzajów zwolnień. Połączenie zwolnienia podmiotowego i przedmiotowego jest możliwe.
Przykład:
Pani Joanna prowadzi działalność gospodarczą w zakresie nauczania języka angielskiego. Korzysta ze zwolnienia przedmiotowego z VAT. Chce jednak wystartować ze sprzedażą produktów, które nie są objęte zwolnieniem przedmiotowym. Może jednak skorzystać ze zwolnienia podmiotowego do limitu obrotów uprawniających ze zwolnienia podmiotowego..
Zarówno zwolnienie podmiotowe zg. z art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, jak i przedmiotowe pozwala mikroprzedsiębiorcom i osobom rozpoczynającym działalność uniknąć wielu obowiązków, których przecież nie brakuje przy prowadzeniu własnej firmy. Nie musisz składać deklaracji JPK_V7, prowadzić ewidencji VAT i wystawiać faktur z podatkiem. Pamiętaj jednak, że bycie czynnym podatnikiem VAT ma swoje zalety. Może zwiększać wiarygodność w oczach kontrahentów, a także pozwala odliczać podatek naliczony na fakturach kosztowych.
Jeśli masz wątpliwości, czy warto skorzystać ze zwolnienia z VAT, skonsultuj się z ekspertem z ING Księgowość!
Zespół Ekspertów ING Księgowość