Pracownicze plany kapitałowe – najważniejsze zmiany w przepisach

2022-06-20

4 czerwca 2022 r. zaczęły obowiązywać zmiany w ustawie o Pracowniczych Planów Kapitałowych, które wprowadzone zostały ustawą z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027. Najważniejsze z nich obejmują:

Zmiana definicji podmiotu zatrudniającego

Do tej pory, zgodnie z ustawą o Pracowniczych Planach Kapitałowych, podmiotem zatrudniającym był:

• pracodawca w rozumieniu przepisów kodeksu pracy,
• zleceniodawca, jeśli zawarł umowę agencyjną, umowę zlecenia albo inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu i z tego tytułu zleceniobiorca podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu,
• nakładca,
• rolnicza spółdzielnia produkcyjna i spółdzielnia kółek rolniczych,
• podmiot, w którym działa rada nadzorcza – o ile członkowie rady nadzorczej otrzymują wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji.

Od 4 czerwca 2022 r. do powyższego katalogu dodano:

• płatnika – jeśli pracodawca lub zleceniodawca (wskazani powyżej) nie posiada numeru identyfikacyjnego NIP lub REGON.

W tym wypadku pracodawca lub zleceniodawca, który:

• posiada NIP lub REGON przy zawieraniu umowy z instytucją finansową poda te dane identyfikacyjne,
• nie posiada ani NIP, ani REGON – umowy z instytucją finansową zawierać będzie płatnik składek na ubezpieczenia społeczne.

 

Możliwość wcześniejszego zapisania pracownika do Pracowniczego Planu Kapitałowego

W poprzednim stanie prawnym, podmiot zatrudniający zawierał umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej po upływie 3. miesiąca zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym, nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia, chyba że osoba zatrudniona zadeklarowała przed upływem tego terminu niedokonywanie wpłat do PPK na podstawie deklaracji złożonej w formie pisemnej podmiotowi zatrudniającemu, albo przestała być w stosunku do tego podmiotu zatrudniającego osobą zatrudnioną.

Staż 3 miesięcy liczony był jako 90 dni, a w przypadku ponownego zatrudnienia jako 90 dni w ciągu ostatnich 12 miesięcy od ponownego zatrudnienia.

Po zmianie przepisów, podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej nie wcześniej niż po upływie 14 dni zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym, nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia. Osoba zatrudniona nadal może zrezygnować z przystępowania do PPK.

 

Ujednolicenie terminów dokonywania wpłat do PPK

W dotychczasowym stanie prawnym rozróżniane były terminy dla obliczania i pobierania pierwszych i kolejnych wpłat do PPK. Pierwsza wpłata – wpłatę należało przekazać do instytucji finansowej najwcześniej w kolejnym miesiącu od powstania stosunku prawnego, tj. podpisania Umowy o prowadzenie PPK (maksymalnie do 15-dnia kolejnego miesiąca), natomiast kolejne wpłaty przekazać można było do instytucji finansowej zarówno w miesiącu, w którym dokonano naliczenia wpłat do PPK (po naliczeniu), jak i w kolejnym miesiącu (maksymalnie do 15-dnia kolejnego miesiąca).

Obecnie terminy te zostały wyrównane i umożliwiono podmiotom zatrudniającym dokonywania pierwszych wpłat do PPK począwszy od dnia, w którym zostały naliczone i pobrane, nawet w tym samym miesiącu, w którym została zawarta umowa o prowadzenie PPK. Zmiana ta z pewnością ułatwi prawidłowe naliczanie wynagrodzeń.

 

Nowe uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie ścigania wykroczeń dotyczących Pracowniczych Planów Kapitałowych

Znowelizowane przepisy umożliwiły PIP prowadzenie kontroli w zakresie PPK wobec wszystkich rodzajów podmiotów zatrudniających, o których wspomniano powyżej.

Do tej pory PIP ścigała wykroczenia w zakresie nie zawarcia umowy o zarządzanie lub prowadzenie PPK w terminie oraz niedopełnieniem z tego tytułu obowiązku pobierania wpłat i pozostałej dokumentacji z tym związanej.

W ustawie o PPK nie wskazano natomiast podmiotu uprawnionego do kontroli z tytułu naruszeń, o których mowa w art. 108 ustawy tj. „Kto, jako podmiot zatrudniający albo osoba upoważniona do działania w imieniu podmiotu zatrudniającego lub działająca z inicjatywy tego podmiotu, nakłania osobę zatrudnioną lub uczestnika PPK do rezygnacji z oszczędzania w PPK, podlega karze grzywny w wysokości do 1,5% funduszu wynagrodzeń u danego podmiotu zatrudniającego w roku obrotowym poprzedzającym popełnienie czynu zabronionego”. Od teraz naruszenia te z urzędu ścigać będzie PIP.

 

Zobowiązanie podmiotów nie tworzących Pracowniczych Planów Kapitałowych do składania oświadczeń wyjaśniających na wezwanie PFR

Co do zasady, każdy podmiot zatrudniający zobowiązany jest do stosowania ustawy o PPK. Istnieją jednak pewne wyjątki, co do których przepisów ustawy się nie stosuje. Kto nie ma obowiązku tworzenia PPK?

• podmiot będący pracodawcą, ale nie prowadzący działalności gospodarczej, np. rodzic zatrudniający nianię do dziecka,
• mikroprzedsiębiorca, pod warunkiem złożenia przez wszystkie osoby zatrudnione deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat (w formie pisemnej),
• podmiot zatrudniający, który w dniu podlegania przepisom ustawy o PPK w związku z liczbą osób zatrudnionych, prowadził PPE, naliczał i odprowadzał składki podstawowe do PPE w wysokości co najmniej 3,5% wynagrodzenia oraz do PPE przystąpiło co najmniej 25% osób zatrudnionych w tym podmiocie.

Dotychczas, podmioty zwolnione z obowiązku stosowania ustawy o PPK nie były obciążone żadnymi dodatkowymi formalnościami z tytułu PPK. W chwili obecnej, na wezwanie Polskiego Funduszu Rozwoju SA (PFR), wskazane wyżej podmioty zobowiązane są do złożenia stosownego oświadczenia, o spełnieniu warunków wyłączenia ich z systemu PPK.

---

Zespół Ekspertów ING Księgowość