Kwota wolna od podatku 2024 – co warto wiedzieć?
2024-12-16
Dla wielu pracowników kwota wolna od podatku stanowi istotny element ich budżetu osobistego i wpływa na wysokość wypłaty, którą otrzymują. Zmiany w tej kwocie mogą mieć istotny wpływ na ich finanse. Warto więc znać aktualne przepisy podatkowe, aby wiedzieć, jakie korzyści może przynieść nam kwota wolna od podatku. W artykule omówimy, czym jest kwota wolna od podatku, jakie zmiany zostały wprowadzone w przepisach na rok 2024 i jakie mogą być ich konsekwencje dla Twojego budżetu.
Co to jest kwota wolna od podatku? Wyjaśnienie pojęcia
Kwota wolna od podatku jest jednym z elementów polityki państwa, który ma na celu wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa socjalnego obywateli. Ma dziać się to poprzez zapewnienie obywatelom wysokości minimalnego dochodu, który nie zostanie opodatkowany. W tym zakresie, aby uniknąć nieporozumień, dobrze jest wiedzieć, czym różni się przychód a dochód. Kwota wolna od podatku ma zapewniać minimum egzystencji każdemu pracownikowi, ale nie tylko. Korzystać z niej mają także inni uzyskujący dochody – na podstawie zleceń, emerytury lub renty oraz część osób pracujących na działalności gospodarczej.
Kwotę wolną od podatku stosuje się jedynie w przypadku przyjęcia opodatkowania na zasadach ogólnych. Innymi słowy, obowiązuje ona wyłącznie podatników rozliczających się na corocznie składanych deklaracjach podatkowych PIT-36 oraz PIT-37. Jest ona bowiem elementem skali podatkowej. Dlatego też nie wszyscy właściciele jednoosobowych działalności gospodarczych mogą z niej skorzystać. Nie przysługuje ona bowiem podatnikom, którzy są:
- opodatkowani liniowo,
- opodatkowani ryczałtem,
- uzyskują dochody z konkursów, odsetek, zbycia akcji, sprzedaży nieruchomości czy sprzedaży kryptowalut.
Po prostu nie będziesz mógł skorzystać z kwoty wolnej od podatku, jeśli swoje rozliczenie roczne przekazujesz na formularzach PIT-28, PIT-36L, PIT-38 i PIT-39. Jeśli nie pamiętasz, na podstawie którego formularza się rozliczałeś, albo zniszczyłeś go, wówczas potrzebne informacje sprawdzisz wchodząc na e-Urząd Skarbowy. Podpowiedzi udzieli Ci także ewentualna konsultacja księgowa, na którą warto umówić się z pewnym wyprzedzeniem.
Co ciekawe, Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, znana również jako „ustawa o PIT”, w żadnym miejscu nie używa określenia „kwota wolna od podatku”. Pojawia się tam natomiast określenie „kwota zmniejszająca podatek”. Na czym polegają różnice? Warto je znać, ponieważ zmagamy się w związku z tym z niejako swoistym rozdwojeniem pojęć. Podczas gdy jedno sformułowanie jest niezwykle popularne, ale nie ma odzwierciedlenia w przepisach, tak, choć drugie znajdziemy we wspomnianej ustawie, to nie przyjęło się ono w polskiej mowie użytkowej.
Jak już wiesz, kwotą wolną od podatku określa się wartość dochodu, niepodlegającego opodatkowaniu. Tymczasem kwota zmniejszająca podatek to kwota, która obniży zobowiązanie podatnika. Jej suma wynosi 3600 zł rocznie (300 zł miesięcznie), powodując tym samym, że wspomniane 30 000 złotych nie będzie opodatkowane. 3600 zł to kwota, którą podaje ustawa i jak łatwo możesz policzyć, wynosi ona dokładnie 12% (najniższy pułap skali podatkowej) jej wysokości.
Co w przypadku pracownika, który korzysta z jakichś ulg? Warto zwrócić na to uwagę, ponieważ w ostatnich latach pojawiło się kilka ulg dla podatników. Do najpopularniejszych należą:
- ulga dla młodych,
- ulga dla seniorów,
- ulga dla dużych rodzin,
- ulga dla powracających z zagranicy.
W momencie, gdy ulgi, z których korzysta płatnik, będą miały zastosowanie do tylko części dochodu, to kwota zmniejszająca podatek dotyczyć będzie pozostałej jego części. Gdy zaś zwolnieniu podlega sto procent dochodu, wówczas kwota zmniejszająca podatek nie zostanie zastosowana.
Istotnym jest, i warto to zapamiętać, że nie można też jej przenieść na przyszły rok, czy uzyskać jakiegoś ekwiwalentu za niewykorzystanie przysługujących ustawowo praw.
Kwota wolna od podatku 2024 – co się zmieniło?
Każde biuro rachunkowe miało w ostatnich latach pełne ręce roboty w związku ze zmianami kwoty wolnej od podatku. Jeszcze do 2016 roku kwota wolna od podatku wynosiła zaledwie 3091 zł rocznie, później jednak zaczęła systematycznie i błyskawicznie rosnąć. Najpierw podniesiono ją do 6600 zł, a następnie w 2018 r. ponownie zwiększono do 8000 zł. W 2022 roku ówczesny rząd podniósł ją aż do 30 000 zł, czym osiągnęła blisko dziesięciokrotność wartości sprzed kilku lat. W 2024 roku pozostała ona na tym samym poziomie, jednak warto zauważyć, że trwają prace nad jej podwojeniem do 60 000 zł.
Kwota wolna od podatku – brutto czy netto? Rozróżnienie
Pomimo zdawałoby się jasności, czym jest kwota wolna od podatku, niektórzy wciąż zastanawiają się, czy wpływa ona na zarobki brutto, czy netto. Tymczasem jeszcze raz należy przypomnieć, że jest to jedynie dochód po stosownych odliczeniach. Dlatego też sformułowanie to nigdy nie będzie dookreślane jako kwota brutto lub netto.
Jaka jest kwota wolna od podatku w Europie – przegląd wartości
W większości krajów europejskich istnieje kwota, od której państwo nie pobiera podatku dochodowego. Tylko na Węgrzech i w Bułgarii wynosi ona równe 0. Tymczasem w Hiszpanii to 17707 euro (aż 73% rocznej średniej pensji), na Cyprze – 19500 euro (71%), w Wielkiej Brytanii – 9440 funtów (38%), w Belgii – 8680 euro (23%), w Niemczech – 9744 euro (20%), we Francji – 5963 euro (18%), a w Danii 46630 koron (10%).
Zespół Ekspertów ING Księgowość