Kiedy przysługuje pracownikowi herbata i ciepły posiłek?

2021-12-01

Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi odpowiednich i bezpiecznych warunków pracy. Latem jest to dostarczenie dużych ilości wody, szczególnie dla pracowników, którzy wykonują swoje zadania na zewnątrz i nie możliwe jest skorzystanie z klimatyzacji, są więc narażeni na odwodnienie, natomiast zimą jest to zapewnienie ciepłego posiłku lub herbaty.
 

Obowiązki pracodawcy w zakresie ciepłego posiłku i napojów

Przepisy, które regulują konieczność zapewnienia posiłków pracownikom (tzw. posiłków profilaktycznych) zostały opisane i zgromadzone w Kodeksie Pracy.

 

Jeżeli więc pracodawca zatrudnia pracowników, którzy będą wykonywali swoją pracę w warunkach uciążliwych, musi zapewnić im odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli dzięki nim zapobiegnie ewentualnym chorobom pracowników, stąd właśnie określenie posiłki profilaktyczne. Ich zapewnienie zapobiega odwodnieniu lub wychłodzeniu pracownika.

 

Jako uciążliwe warunki uznaje się wówczas takie, w których czynniki, występujące w środowisku, obecne są z intensywnością, którą można określić, jako wyższa niż średnia. Intensywność oddziaływania tych czynników może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie zatrudnionych pracowników, dlatego za pośrednictwem odpowiednich posiłków lub napojów neutralizuje się ich negatywne działanie.

Takim czynnikiem może być słońce i wysoka temperatura w letnie dni. Ich nadmierne oddziaływanie może doprowadzić do odwodnienia, więc pracodawca powinien więc zapewnić duże ilości wody do picia, by pracownicy stale się nawadniali.

 

Czynnikiem może też być niska temperatura, opady deszczu lub wiatr jesienią lub zimą. Wobec tego, pracodawca powinien zapewnić swoim pracownikom ciepłą herbatę i ciepły posiłek na dogrzanie organizmu.

 

Posiłki profilaktyczne

Kodeks pracy doprecyzował również kwestię wspomnianych posiłków profilaktycznych, a późniejsze rozporządzenia Rady Ministrów wprowadziły kolejne dopowiedzenia. Za posiłek profilaktyczny uważa się taki posiłek, który serwowany jest pracownikom nieodpłatnie w formie jednego dania gorącego w ciągu dnia. Posiłek profilaktyczny powinien być tak zaplanowany, by jego wartość kaloryczna wyniosła około 1000 kcal, a skład przedstawiał się następująco:

• 50 – 55% węglowodanów;
• 30 – 35% tłuszczów;
• 15% białek.

 

Taki skład zapewnia najlepsze zasilenie i wzmocnienie pracowników, pracujących w warunkach uciążliwych, a jednocześnie nie odbiera im sił do dalszej pracy.

 

Jeżeli forma organizacyjna pracy nie pozwala pracodawcy na wydanie posiłku pracownikom, wówczas może on zrealizować swój obowiązek w inny sposób. Może to być przekazanie bonów lub talonów na produkty niezbędne do samodzielnego przygotowania posiłku lub też na pobranie posiłku z jadłodajni, z którą pracodawca wszedł w porozumienie.

 

Kto  jest uprawniony do otrzymania posiłku profilaktycznego?

Najogólniej można powiedzieć, że posiłek profilaktyczny przysługuje pracownikom, którzy wykonują prace fizyczne, podczas których następuje wydatek energetyczny. Naturalnie, mowa o wydatku energetycznym, do którego dochodzi podczas zmiany roboczej.

 

Wspomniany wydatek energetyczny wyrażony jest w utraconych w ciągu zmiany roboczej kaloriach. Jego wartość jest zmienna, ponieważ wiąże się z dodatkowymi czynnikami szkodliwymi. Dla przykładu wydatek energetyczny rzędu 2000 kalorii u mężczyzn i 1100 kalorii u kobiet uprawnia do otrzymania posiłku profilaktycznego. Jeżeli jednak pracownicy wykonują swoje zadania w zamkniętym pomieszczeniu, w którym ze względów technologicznych utrzymywana jest temperatura poniżej 10 stopni Celsjusza, wówczas do posiłku uprawnia wydatek energetyczny powyżej 1500 kalorii u mężczyzn i powyżej 1000 kalorii u kobiet.

Ciepłe napoje natomiast pracodawca powinien zapewnić pracownikom, którzy wykonują pracę na zewnątrz, gdy temperatura otoczenia wynosi poniżej 10 stopni Celsjusza.

---

Zespół Ekspertów ING Księgowość