Jak określić wielkość przedsiębiorstwa?

2022-01-21

W nomenklaturze gospodarczej często stosuje się określenia takie jak mikro, małe przedsiębiorstwa czy też średnie i duże. Co stanowi podstawę takiego nazewnictwa? Czy wytyczną są tutaj generowane obroty lub przychody? A może liczba zatrudnianych pracowników?

Określenie wielkości przedsiębiorstwa może się okazać istotne z punktu widzenia przysługujących mu praw lub ciążących na jego właścicielu obowiązków. Nieco inaczej w świetle prawa uregulowana jest bowiem sytuacja małych i średnich przedsiębiorstw, inaczej też dużych i mikro.

 

Podstawy służące określeniu wielkości przedsiębiorstwa

U podstaw określenia wielkości przedsiębiorstwa leżą dane finansowe oraz liczba osób zatrudnionych. Z danych finansowych najważniejsze zaś są przychody netto oraz suma bilansowa. W przypadku osób zatrudnionych liczone zaś są pełne etaty. Przy czym, jeżeli w firmie zatrudnione są dwie osoby na pół etatu, to liczone są one jako jeden pełen etat. Jeżeli natomiast firma zatrudnia pracowników sezonowych lub w danym roku część pracowników nie pracowała przez cały rok rozliczeniowy, wówczas liczy się ich jako odpowiednie proporcjonalne jednostki ułamkowe. Ich kumulacja może oczywiście przynieść pełen etat przepracowany przez rok, ale dla wiarygodności analiz zestawienie powinno wykazywać jednostki ułamkowe.

 

Ważnym aspektem przy dokonywaniu oceny jest również sytuacja formalna i gospodarcza przedsiębiorstwa. Jeżeli jest ono niezależne to wspomniane czynniki analizuje się wyłącznie w odniesieniu do danej firmy. Jeżeli jednak jest ono powiązane kapitałowo lub osobowo – przez wspólników lub udziałowców – z innych przedsiębiorstwem lub grupą przedsiębiorstw, wówczas jego sytuacja musi być rozpatrywana w kontekście całej grupy. Uwzględnić należy więc całą sytuację. Co więcej, powiązanie nie musi mieć oficjalnego charakteru. Znacznie większe znaczenie ma realna sytuacja firmy.

 

Znaczenie określania wielkości przedsiębiorstwa

Firmy z sektora MŚP, czyli małych i średnich przedsiębiorstw, w skład których należą również mikroprzedsiębiorstwa mają w świetle prawa większy dostęp do środków z pomocy publicznej. Ich specyfika i charakter powodują, że mają znacznie trudniejszą sytuację niż duże firmy, stąd właśnie lepszy dostęp do wsparcia finansowego.

 

Chodzi o to, by wyrównać ich szanse, konkurencyjność i możliwość rozwijania się na rynku, pomimo tego, że obecne są na nim większe i silniejsze podmioty.

 

Właśnie dlatego tak ważne jest przeanalizowanie powiązań danej firmy. Jeżeli bowiem małe przedsiębiorstwo wchodzi w skład grupy o silnej i ustabilizowanej pozycji na rynku, grupy, która jest mocno rozwinięta również kapitałowo, to wówczas ma ono dostęp zarówno do środków jak i narzędzi, które wpływają na jego rozwój i konkurencyjność. Takie przedsiębiorstwo nie powinno więc mieć ułatwionego dostępu do pomocy publicznej. Przedsiębiorstwo niezależne, nie ma takiego dostępu, więc wsparcie jest mu znacznie bardziej potrzebne.

 

Jakie dane określają wielkość przedsiębiorstwa?

Wielkość przedsiębiorstwa określana jest na podstawie danych zgromadzonych z zamkniętego roku obrotowego. Nie określa się więc jej na bazie cząstkowych danych, ale na bazie danych zsumowanych, rocznych.

I tak, o mikroprzedsiębiorstwie można mówić wówczas, gdy liczba zatrudnienia, w przeliczeniu na pełne etaty nie przekracza dziesięciu osób a przychody netto oraz suma bilansowa nie przekraczają dwóch milionów euro.

 

Małe przedsiębiorstwo zatrudnia powyżej dziesięciu osób, ale nie więcej niż pięćdziesiąt. Dane finansowe zaś wykazują przychód netto i sumę bilansową nie większą niż 10 milionów euro.

 

Średnie przedsiębiorstwo zatrudnia do 250 osób. Przychody netto w takiej firmie nie mogą przekroczyć 50 milionów euro, a suma bilansowa wynosi maksymalnie 43 miliony euro.

 

Co się stanie, gdy przedsiębiorstwo w ciągu roku obrotowego przekroczy te parametry? Zupełnie nic. Firma zachowuje swój status. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy owo przekroczenie powtarza się przez dwa lata z rzędu. Wobec takiego zjawiska, firma musi zmienić swój status i przejść na kolejny poziom.

 

Kolejnym wyjątkiem jest również przejęcie. Jeżeli przedsiębiorstwo z sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw zostanie przejęte przez dużą firmę, wówczas traci swój dotychczasowy status z dniem przejęcia.

---

Zespół Ekspertów ING Księgowość